Dược liệu Liên Tu

Tên gọi: Liên Tu.

Tên gọi khác: Nhị sen.

Tên khoa học:  Stamen Nelumbinis.

Họ: Họ Sen (Nelumbonaceae)

I. Đặc điểm của Liên Tu

• Việt Nam là nước có sản lượng sen lớn, hằng năm cung cấp từ vài trăm tấn đến 1.000 tấn hạt sen cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Sen là cây thảo, sống ở nước, to khỏe, cao hơn 1m. Thân rễ (ngó sen) mập, mọc bò dài trong bùn, bén rễ ở những mấu, từ đó mọc lên thân và lá.

• Lá hình tròn, vượt lên khỏi mặt nước. Hoa to, mọc riêng lẻ trên cuống dài và phẳng, phủ đầy gai nhọn. Cánh hoa nhiều, những cánh phía ngoài to, khum lòng máng. Những cánh giữa và ở trong nhỏ hẹp dần, giữa cánh hoa và nhị chuyển tiếp.

• Nhị sen (Liên tu) rất nhiều, màu vàng chỉ nhị mảnh, có phần phụ (gạo sen) màu trắng và thơm. Bộ nhụy gồm nhiều lá noãn rời nằm trên một đế hoa hình nón ngược (gương sen). Dược liệu này là nhị hoa khô. Bao phấn dài 1,2 – 1,5cm, màu nâu vàng nhạt, có 2 ngăn, phân chia theo chiều dọc, chứa các hạt phấn màu vàng trong đó. Các sợi nhỏ hơi dẹt và cong, dài 1 – 1,5cm, màu nâu vàng hoặc nâu, nhẹ.

• Quả bế có núm nhọn, thường gọi là hạt sen, phần ngoài mỏng và cứng có màu lục tía. Phần giữa mềm chứa tinh bột màu trắng ngà và phần trong là lá mầm dày, màu lục sẫm.

II. Thành phần hóa học

Trong thành phần của liên tu có chứa thành phần chính là chất tanin, 61 thành phần thơm, flavoid, rất dễ bay hơi trong nước, trong đó có các hydrocacbon mạch thẳng 73%, linalol, limonen, terpinen-4-ol. 

III. Liên Tu có tác dụng gì?

Theo y học cổ truyền, liên tu là dược liệu có vị chát, tính ấm, quy vào 2 kinh tâm, thận có công dụng ích thận, giữ tinh, chỉ huyết, thanh tâm, chủ trì các chứng di tinh, mộng tinh, đái són, bạch đới, mất ngủ, chữa băng huyết.

Theo nghiên cứu y học hiện đại, nhị sen mang đến các công dụng khác nhau như:

• Hỗ trợ hạ lipid trong máu: Thành phần alcaloid trong liên tu có công dụng hạ lipid trong máu, hỗ trợ ức chế sự liên kết của các cơ chất và enzyme bằng cách gián tiếp thay đổi quá trình nhũ hóa của các cơ chất. 

Trong một nghiên cứu khác đã tin rằng, hợp chất flavonoid của nhị sen cũng có công dụng hỗ trợ điều hòa lipid trong máu nhất định, có khả năng làm giảm những biểu hiện APN của gan, nồng độ LAP có trong huyết thanh, cải thiện nồng độ lipid trong máu. Một số flavonoid như (+) catechin, hyperoside, isoquercitin, astragalin… đã cho thấy công hiệu lipolytic rõ rệt trên mô mỡ nội tạng chuột.

• Hỗ trợ kháng khuẩn: Nước sắc nhị sen có công dụng ức chế tụ cầu vàng, bacillus proteus. 

• Sử dụng làm thuốc nhuận tràng: Thành phần Cellulose có trong nhị sen với các đặc tính là thải sắt và giữ nước đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe con người. Những nghiên cứu hiện đại đã cho thấy khả năng giữ nước của cellulose có khả năng làm tăng thể tích, tốc độ đại tiện, làm giảm áp lực của trực tràng, ngăn chặn táo bón, ung thư ruột kết. Đồng thời, các nhóm hoạt động trên bề mặt của liên tu có khả năng hấp thụ cholesterol. Do đó, hỗ trợ làm giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành. 

IV. Các bài thuốc có Liên Tu

Dược liệu liên tu được biết đến với rất nhiều công dụng khác nhau:

– Giúp thanh lọc giải nhiệt cho cơ thể, kích thích vị giác giúp ắn ngon và ngủ ngon hơn

– Là một bài thuốc có thể hỗ trợ điều trị các chứng bệnh đau lưng và mệt mỏi

– Hỗ trợ chữa đái tháo đường

– Bạn hay hồi hộp và có tiền sử cao huyết áp, khó ngủ dùng ngay liên tu nhé

– Có thể chữa được các chứng di tinh, tinh niệu và hoạt tinh rất hiệu quả

Ngoài ra liên tu từ lâu đã được đánh giá là bài thuốc có thể chống được xuất huyết, chống loét và giảm đau. Nếu như bạn muốn sử dụng thì nên tham khảo kỹ uống như thế nào thì phù hợp với bản thân mình nhất.

V. Lưu ý trước khi sử dụng Liên Tu

Trong quá trình điều trị bệnh bằng liên tu cần lưu ý:

• Cơ thể suy nhược, táo bón, tiểu tiện bí không nên dùng. Không dùng chung với Địa hoàng, hành, tỏi.
• Liên tu đã được sử dụng trong y học cổ truyền từ lâu, giúp chống loét, chống xuất huyết, giảm đau… Tuy nhiên, bộ phận này của sen chưa được phổ biến giống như các thành phần khác. Bạn đọc nên tham khảo kỹ trước khi dùng để mang lại hiệu quả tốt nhất.